Η πρώτη Ιντιφάντα (1987-1993)

Και όμως φαίνεται πως ακόμα και στους πιο «δογματικούς» κόσμους, στις πιο ιεραρχημένες κοινωνίες , σε μέρη όπου ο «ηγεμόνας» είναι ο,τι πιο σεβαστό επειδή αυτό έχει περάσει κατά κάποιο τρόπο ο φανατισμός της θρησκείας, σε τέτοια λοιπόν τοπία υπάρχουν στιγμές όπου η αντεξουσία ξεπροβάλει ως η μοναδική αλήθεια για το σπάσιμο της σιωπής και της συνενοχής.

Αυτή η εκπομπή γίνεται με αφορμή την βάρβαρη επίθεση του ισραηλινού στρατού στα πλοία του κινήματος Free Gaza. Μια επίθεση η οποία μας γύρισε τα μυαλά και όχι για τίποτα άλλο αλλά γιατί απλά απεδείχθη για πολλοστή φορά ότι όσο περισσότερη εξουσία έχει κάποιος (και στη συγκεκριμένη υπόθεση η κυριαρχία του ισραηλινού κράτους είναι αναμφισβήτητα ο απόλυτος άρχοντας) τόσο πιο εγκληματίας, βασανιστής, σαδιστής και τρομοκράτης είναι. Ένας άλλος λόγος για να πραγματοποιηθεί αυτή εδώ η εκπομπή είναι επειδή ως αναρχικοί θέλουμε να ξεκαθαρίζουμε τη στάση μας ξεπερνώντας κόμπλεξ και «ευαίσθητα» ζητήματα που «καλό είναι να μην τα θέτουμε»  όπως είναι η κριτική στο Ισραήλ με τον εύκολο πλέον κίνδυνο να χαρακτηριστεί κάποιος ρατσιστής , φασίστας κτλ. Ως Hit n Run παρόλα αυτά δεν μπορούμε να μην στοχοποιήσουμε  και τον ρόλο της ίδιας της κοινωνίας σε συγκεκριμένα ζητήματα, δηλαδή την στάση της ισραηλινής κοινωνίας, που είναι πεπεισμένη στο μεγαλύτερο της κομμάτι ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να εξαφανιστούν και αυτήν των παλαιστινίων που παράλληλα αλληλοσκοτώνονται χάρη σε ηγετίσκους και δόγματα, αντί να ενωθούν ενάντια στην κυριαρχία , όποια μορφή και αν αυτή παίρνει. Φυσικά δεν είμαστε αυτοί που θα κάνουμε πολιτική εκμεταλλευόμενοι το «παλαιστινιακό ζήτημα» , όπως κάνει και η αριστερά και η δεξιά της Ευρώπης, ούτε όμως αυτοί που θα πούμε από χιλιόμετρα μακριά, δίχως να έχουμε ιδέα του τι ακριβώς γίνεται εκεί και ποια είναι η «ψυχοσύνθεση» των εκεί καταπιεσμένων τι πρέπει να κάνουν και γιατί δεν κάνουν το ένα ή το άλλο αναρχικό ή κομμουνιστικό πρόταγμα, ως οι μόνοι κατέχοντες της επαναστατικής αλήθειας.

Η πρώτη Ιντιφάντα (1987-1993) ήταν μια παλαιστινιακή εξέγερση κατά της ισραηλινής κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη, η οποία ξεκίνησε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Jabalia και εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη τη Γάζα , τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

 Η Ιντιφάντα ήταν ένα σύνολο δράσεων και αντιδράσεων το οποίο περιλάμβανε  γενικές απεργίες , μποϊκοτάζ ισραηλινών προϊόντων, την άρνηση να καταβάλουν φόρους ,αλλά κυρίως οδοφράγματα και συγκρούσεις με τις δυνάμεις κατοχής του Ισραήλ (IDF).

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων δεν έλειψε και η εμφύλια βία μεταξύ παλαιστινίων το οποίο είχε να κάνει με τις διαφορετικές πολιτικές τάσεις που επικρατούν και που είχαν ως αποτέλεσμα  εκτεταμένες εκτελέσεις φερόμενων ως  ισραηλινών συνεργατών . Κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα, εκτιμάται ότι περίπου 1.100 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις και 164 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν από Παλαιστίνιους. Επιπλέον, εκτιμάται ότι περίπου 1.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από εσωτερικά πυρά, καθώς θεωρήθηκαν συνεργάτες των ισραηλινών, κάτι το οποίο προκάλεσε εντύπωση και κατακραυγή , αφού δεν μπορούσε να αποδειχτεί για όλους ότι όντος ήταν συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων.

 Αναποτελεσματικότητα των πολιτικών δυνάμεων

Ήδη από τον πόλεμο των 6 ημερών μεταξύ Ισραήλ και των γύρω αραβικών κρατών το1967, υπήρχε ένα κλίμα απογοήτευσης και παράλληλα οργής στις τάξεις των παλαιστινίων. Τα πράγματα για τους παλαιστινίους χειροτέρεψαν με την επιχείρηση   "Iron Fist" που ξεκίνησε από το Ισραήλ το 1985, μέσα από την οποία οι παλαιστίνιοι διασκορπίζονταν σε περισσότερα κομμάτια ξεκομμένα το ένα από το άλλο , με τους εβραίους έποικους ,σε παλαιστινιακές περιοχές,  να αυξάνονται .

 Αφορμή για το ξέσπασμα της Ιντιφάντα ήταν η δολοφονία  Παλαιστινίων στις 8 Δεκεμβρίου 1987, όταν ένα όχημα του ισραηλινού στρατού  έπεσε πάνω τους , στον καταυλισμό προσφύγων Jabalia στην Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας τέσσερις και τραυματίζοντας επτά από αυτούς. Αν και το συμβάν παρουσιάστηκε ως ατύχημα η κατάσταση ήταν τόσο έκρυθμη που η συγκεκριμένη εκδοχή δεν μπόρεσε να επηρεάσει κανέναν.

Ένα άλλο αρκετά σημαντικό σημείο είναι ότι εκείνη την εποχή ο κόσμος αρχίζει να απογοητεύεται από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις  και ιδιαίτερα της Παλαιστινιακής  Οργάνωσης για την Απελευθέρωση (ΟΑΠ), η οποία φαινόταν ανήμπορη να αντιμετωπίσει την βαρβαρότητα του ισραηλινού κράτους μη έχοντας αποφέρει  καμία  λύση για την  παραμικρή ανακούφιση  του παλαιστινιακού λαού από τα δεινά.

Από την άλλη οι αραβικές χώρες ήταν απασχολημένες με τον πόλεμο μεταξύ Ιράν- Ιράκ κάτι που φάνηκε και στην σύνοδο αραβικών κρατών στο Αμάν τον Νοέμβριο του 1987 , θέτοντας έτσι το παλαιστινιακό ζήτημα στο περιθώριο. Η ισραηλινή στρατιωτική κατοχή του Νοτίου Λιβάνου από το 1982 και η συνέχιση της ισραηλινής επιβλητικής παρουσίας της Δυτικής Όχθης και της Γάζας  συνέβαλαν στην αυξανόμενη δυσαρέσκεια με το status quo. Σε αυτές τις περιοχές η βαρβαρότητα των κατοχικών δυνάμεων ήταν απερίγραπτη και σχεδόν εκτός ελέγχου. Φαινόμενα  δολοφονιών δίχως δίκες, μαζικών φυλακίσεων και απελάσεων αποτελούσαν πλέον κομμάτι της καθημερινότητας , ενώ οι κατεδαφίσεις κατικοιών άρχισαν σιγά σιγά να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ισραηλινής στρατηγικής κατά των παλαιστινίων. 

Τέλος το δικαίωμα στη ζωή των παλαιστινίων μετατράπηκε σε ζήτημα ζωής και θανάτου καθώς η ανεργία έφτασε στα ύψη και η πιθανότητα ενός παλαιστινίου να βρει δουλεία ήταν απίστευτα δύσκολη. Υπολογίζεται ότι τη στιγμή που ξέσπασε η Ιντιφάντα  μόνο ένας στους οκτώ παλαιστινίους με πτυχίο μπορούσε να βρει κάποια οποιαδήποτε δουλειά.

ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΑΡΧΕΣ

Το χαρακτηριστικό της Ιντιφάντα ήταν ότι δεν ξεκίνησε και δεν καθοδηγήθηκε από καμία επίσημη οργάνωση της Παλαιστίνης. Δηλαδή αν και αρκετοί εξεγερμένοι ήταν μέλη επίσημων οργανώσεων , δεν λειτούργησαν μέσω εντολών ή αποφάσεων των πολιτικών δυνάμεών τους. Εδώ θα πρέπει να δούμε ποιες είναι αυτές οι πολιτικές δυνάμεις: Από τη μια έχουμε την ΟΑΠ , τη Φατάχ, το Λαϊκό Μέτωπο , το Δημοκρατικό Μέτωπο και το Παλαιστινιακό Κομμουνιστικό Κόμμα, ως ένα συνασπισμό δυνάμεων και από την άλλη έχουμε την ισλαμική πτέρυγα  με κυρίαρχη οργανώση την Χαμάς , οργάνωση που ιδρύεται  στις 15-12-1987, έξι μέρες δηλαδή μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης, η οποία μετά την Ιντιφάντα απέκτησε μεγάλη δύναμη στις τάξεις των παλαιστινίων. Ο λόγος αυτής της στροφής προς τον ισλαμισμό εξηγείται πολύ απλά λόγο του δυναμισμού που προβάλει και την αδιάλλακτη επιθετική του στάση κατά του Ισραήλ σε αντίθεση με τις άλλες δυνάμεις με κυρίαρχη την ΟΑΠ , οι οποίες κουρασμένες και πλέον δημοκρατικές επιχειρούσαν κυρίως διαπραγματεύσεις και συνομιλίες με το αντίπαλο στρατόπεδο , κάτι που εξόργιζε τον κόσμο. Ούτε η Χαμάς όμως ήταν ικανή να ελέγξει το μαζικό και αρκετά ανεξούσιο ξέσπασμα, το οποίο οργανώθηκε κυρίως από τα τοπικά  Κοινοτικά Συμβούλια  από τα οποία προωθούνταν ανεξάρτητα δίκτυα αυτοοργάνωσης των κοινοτήτων.

Η εξέγερση

Μετά από το περιστατικό της  8 Δεκεμβρίου με τους 4 νεκρούς παλαιστινίους πρόσφυγες, τα νέα γρήγορα εξαπλώθηκαν με την εκδοχή της δολοφονίας να επικρατεί έναντι αυτής του ατυχήματως. Ενας πολύ σημαντικός λόγος για αυτή την ερμηνεία ήταν ότι κάποιες μέρες πριν εβραίος πολίτης είχε σφαγιαστεί μέχρι θανάτου από παλαιστινίους , στην αγορά της Γάζας, οπότε κατά κάποιο τρόπο οι ισραηλινοί ζητούσαν νεκρούς από την άλλη πλευρά. Εκείνο το βράδυ λοιπόν ξέσπασε η εξέγερση στο Jabalia όπου εκατοντάδες Παλαιστίνιοι έκαψαν λάστιχα δημιουργώντας έτσι πυρήνες φωτιάς  και επιτέθηκαν στα στρατεύματα της IDF που στάθμευαν εκεί. Η εξέγερση εξαπλωθεί και σε άλλα παλαιστινιακά στρατόπεδα προσφύγων και, τελικά, σε πολλές μεγάλες πόλεις. Στις 22 Δεκεμβρίου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασε το Ισραήλ με το ψήφισμα 605 για την παραβίαση των Συμβάσεων της Γενεύης , λόγω του αυξανόμενου  αριθμού  νεκρών Παλαιστινίων ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της Ιντιφάντα. Αργότερα ο ΟΗΕ, πιεσμένος και από τις αντιδράσεις κατά του στρατού κατοχής, με  νέα ψηφίσματα  συμπεριλαμβανομένων τα 607και 608,  ζήτησε από το Ισραήλ να σταματήσει τις απελάσεις Παλαιστίνιων.

Πρωτοφανείς Μέθοδοι Καταστολής

Η πιο ανατριχιαστική στιγμή της Ιντιφάντα και ιδιαίτερα της κατασταλτικής «πτέρυγας» ήταν η εντολή που δόθηκε στον στρατό να σπάει τα κόκκαλα των χεριών, όσων συλλαμβάνονταν να ρίχνουν πέτρες. Αυτές οι φρικτές εικόνες καταγράφηκαν από αρκετά τηλεοπτικά συνεργία , καθώς τα καθίκια οι στρατιώτες δεν είχαν κανένα απολύτως πρόβλημα να κάνουν το έγκλημά τους σε πιτσιρικάδες σε ανοιχτή θέα.   Φυσικά το ισραηλινό κράτος έμεινε απτόητο από τις κριτικές και την κατακραυγή κάνοντας ένα βήμα παρά πέρα, με δηλώσεις άκρος τραμπουκικές από τα στόματα υπουργών του Ισραήλ  όπως αυτή του υπουργού Άμυνας Γιτζάκ Ράμπιν κατά την περιοδεία του σε κατεχόμενες περιοχές τον Ιανουάριο του 1988, όταν δήλωσε «Η πρώτη προτεραιότητα των δυνάμεων ασφαλείας είναι η πρόληψη των βίαιων διαδηλώσεων με τη δική μας δύναμη και τα δικά μας χτυπήματα ... Θα πρέπει να καταστεί σαφές ποιος κυβερνά  τα εδάφη ».

Με αναφορές της οργάνωσης Save the Children εκτιμάτε ότι ο αριθμός των εξεγερμένων νεολαίων που χρειάστηκαν σοβαρή ιατρική περίθαλψη μετά από τα όσα τράβηξαν στα χέρια των κατοχικών δυνάμεων υπολογίζεται γύρω στους 23.600 με 29.900 μόνο στα πρώτα δύο χρόνια της Ιντιφάντα. Με βάση τις ίδιες αναφορές το 1/3 των κακοποιημένων συλληφθέντων  ήταν παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών.

Στις 19 Απριλίου 1988, δολοφονήθηκε ο Αμπού Τζιχάντ ,ένας απ τους ηγέτες της ΟΑΠ . Κατά τη διάρκεια της αναζωπύρωσης των ταραχών που ακολούθησαν, περίπου 16 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους και τον Οκτώβριο του επόμενου, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εξέδωσε ψηφίσματα που καταδικάζουν το Ισραήλ. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ο Αραβικός Σύνδεσμος αποφάσισε να στηρίξει την  Ιντιφάντα οικονομικά κατά τη σύνοδο κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου το 1988 . Το ίδιο έκανε και ένα χρόνο μετά το 1989.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά κάποιες από τις τοπικές επιτροπές και τα συμβούλια που συμμετείχαν στην εξέγερση ξεκίνησαν κινήσεις μη βίας που έπαιρναν τα χαρακτηριστικά διαμαρτυρίας πλέον και όχι ανοιχτής σύγκρουσης.  Αυτές οι κινήσεις είχαν να κάνουν κυρίως με την παρακράτηση φόρου, κάτω από το σύνθημα « καμία φορολογία χωρίς εκπροσώπηση » . Ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιτζάκ Ράμπιν απάντησε πολύ απλά  "Θα τους διδάξω πως υπάρχει ένα τίμημα για την άρνηση στους νόμους του Ισραήλ." Τον επόμενο καιρό το Ισραήλ συνέτριψε το μποϊκοτάζ, επιβάλλοντας υψηλά πρόστιμα, ενώ κατάσχεσε τα εμπορεύματα από όλα τα τροπικά καταστήματα, εργοστάσια, και τα σπίτια.

Ο ισραηλινός κρατικός μηχανισμός μέσα από τις κινήσεις του έμοιαζε να μην θέλει να βρεθεί έστω μια διπλωματική λύση προς το συμφέρον του πάντα, όπως συνηθίζεται στις δημοκρατίες τις εποχής μας, αλλά επιδίωκε την ένταση μεταξύ του και όσων τολμούσαν να διαμαρτυρηθούν. Ακολούθησε το κλείσιμο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που είχε ως αποτέλεσμα νέες συγκρούσεις . Οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας από παλαιστίνιους μαχητές άρχισαν να μπαίνουν στο παιχνίδι της βίας στις 16 Απριλίου 1993 προς το τέλος της Ιντιφάντα.

ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ

Το 1990, 21 ισραηλινοί στρατιώτες ομολόγησαν ότι συχνά επαναλάμβαναν βίαιες επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων. Επίσης βγήκε στη φόρα ότι ισραηλινοί στρατιώτες είχαν προβεί σε βίαιες ενέργειες εναντίον  Παλαιστινίων στα πλαίσια της στρατιωτικής τους εκπαίδευσης .  Οι στρατιώτες εξέφρασαν, επίσης, τα συναισθήματα της χαράς, όταν είχαν την εξουσία να επιβάλουν τον τρόμο  και τη χρήση σωματικής βίας σε βάρος των Παλαιστινίων.  Αρκετοί στρατιώτες άρχισαν να μιλούν για τις βιαιοπραγίες τους , άλλοι μετανιωμένοι και άλλοι λες και μιλούσαν για σκηνές χουλιγουντιανής ταινίας. Αποδείχτηκε πως ο σαδισμός μέσα στα όργανα της τάξης αποτελούσε κυρίαρχο κομμάτι τους.  Υπήρχαν στιγμές όπου οι στρατιώτες με το που αντίκριζαν παλαιστινίους στο δρόμο άνοιγαν πυρ και απλά γύριζαν το κεφάλι και απομακρύνονταν αδιαφορώντας για τους νεκρούς που άφηναν πίσω τους.

Μέχρι τον Ιούνιο του 1990 αμηχανία άρχισε να προκαλεί και η μεγάλη αύξηση στις δολοφονίες των ύποπτων παλαιστινίων, φερόμενων συνεργατών των δυνάμεων κατοχής.

Αποτελέσματα

Αν και οι ηγετικές δυνάμεις τον παλαιστινίων δεν πίστεψαν στην Ιντιφάντα θεωρώντας την από την αρχή μια αυτοκαταστροφική κίνηση , αποδείχτηκε ότι σε μεγάλο βαθμό έπεσαν έξω. Η συσσωρευμένη οργή του κόσμου δεν άφηνε περιθώρια για καμία διαπραγμάτευση και κανένα διάλογο.  Η πολιτική της ΟΑΠ η οποία μέχρι τότε ήταν κυρίαρχη δύναμη, φάνηκε λίγη στα μάτια των παλαιστινίων που ζητούσαν εκδίκηση για τα όσα είχαν τραβήξει. Αν και αυτοκαταστροφική όπως ερμηνευόταν από τις πολιτικές δυνάμεις της Παλαιστίνης, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάδειξη του ζητήματος , όχι τόσο της παλαιστινιακής απαίτησης για ανεξάρτητο κράτος, όσο κυρίως του απίστευτα βάρβαρου ρόλου του Ισραήλ και των δυνάμεων κατοχής.

Στα επόμενα χρόνια αναγνωρίζεται παγκοσμίως η παλαιστινιακή κοινότητα ως καταπιεσμένη, ενώ η μέχρι τότε «τρομοκρατική» ΟΑΠ , αναγνωρίζεται ως πολιτική προοδευτική δύναμη (1991). Την ίδια στιγμή το Ισραήλ εκτίθεται με τις φρικαλεότητες που διαπράττει στην προσπάθειά του να ελέγξει την κατάσταση , ενώ  η κριτική που ασκήθηκε  ακόμα και από φιλικά κράτη όπως οι ΗΠΑ ήταν σκληρή , με τα μέχρι τότε δεδομένα.

Η Ιντιφάντα  τέλος είχε να αντιμετωπίσει εκ των προτέρων έναν πανίσχυρο και πάνοπλο αντίπαλο. Πολλοί εξεγερμένοι δολοφονήθηκαν και πάρα πολλοί άλλοι βασανίστηκαν μέχρι θανάτου μέσα στα κελιά. Οι συλληφθέντες της Ιντιφάντα υπολογίζεται πως ξεπέρασαν τις 100 χιλιάδες.

Η πρώτη Ιντιφάντα τερματίστηκε επισήμως στις 20 Αυγούστου 1993 με τη συμφωνία του Όσλο, μεταξύ Γιτζάκ Ράμπιν και Γιάσερ Αραφάτ, που άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Η χειραψία του Αραφάτ με τον Ράμπιν θα στιγματίσει τον πρώτο σε όλη του τη ζωή και η πράξη αυτή θα χαρακτηριστεί προδοτική από μεγάλη μερίδα παλαιστινίων.  Υπολογίζεται ότι από το 1987 που ξέσπασε, έως το 2000 οπότε εκδηλώθηκε η δεύτερη Ιντιφάντα, έχασαν τη ζωή τους 1.500 Παλαιστίνιοι και 400 Ισραηλινοί, ενώ περίπου 1.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από «αδελφικά πυρά»ως συνεργάτες των Ισραηλινών.

Νεκροί κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα (επίσημοι αριθμοί)

Κατά τη διάρκεια της Ιντιφάντα υπολογίζεται πως συνολικά σκοτώθηκαν 2.164 Πλαιστίνιοι εκ των οποίων οι 1.087 από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, 75 από Ισραηλινούς πολίτες και 1000 περίπου από παλαιστινίους. Από την πλευρά των ισραηλινών οι νεκροί υπολογίζονται  στους 164 από αυτούς οι  53  σκοτώθηκαν από Παλαιστινίους στο εσωτερικό του Ισραήλ, 47   επικοί  σε παλαιστινιακά εδάφη και οι 60 ήταν μπάτσοι και στρατιώτες των δυνάμεων κατοχής.

Hit n Run

(εκπομπή 5.6.2010)